|
BẢY BƯỚC THĂNG TRẦM
Thích Nữ Trí Hải
Một hôm thanh niên Citta, con trai một người luyện voi, đi giữa đường gặp một vị tỳ kheo đang khất thực. Nhiều Phật tử đến đảnh lễ đặt vào bát của tỳ kheo những thức ăn ngon lành, trong đó có một trái "sầu riêng" , món mà Citta đặc biệt ưa thích. Anh ta liền đến bên vị tỳ kheo, nói: - Bạch Đại đức, Ngài cũng ưa món này sao? - Ồ, thanh niên. Nếu muốn, ngươi có thể lấy đi. Thanh niên sung sướng cám ơn vị tỳ kheo, nhận trái "sầu riêng" đem về. Dọc đường anh ta suy nghĩ: "Ḿnh lao động suốt ngày mới có mà ăn, vậy mà vị đại đức th́ trông thật nhàn nhă, khỏi làm ǵ cả, lại được cúng dường đầy đủ. Hay thay, nếu ta cũng xuất gia để được cúng dường." Nghĩ thế, thanh niên bèn cạo đầu đắp cà sa đi khất thực, gia nhập một Tăng đoàn của đức Phật. Nhưng v́ xuất gia với một động cơ không hay ho ǵ cho lắm, nên chẳng bao lâu Citta phải hoàn tục, v́ chàng không chịu nổi nếp sống khổ hạnh của Tăng đoàn. Nhưng sự thanh tịnh an lạc của chư Tăng với khung cảnh trang nghiêm ở vườn Cấp Cô Độc, nơi Đức Thế Tôn ngự ṭa, vẫn để lại một ấn tượng khó phai trong tâm khảm chàng, đến nỗi khi hoàn tục, Citta vẫn mơ ước trở lại đời tu sĩ. Một hôm gặp một con voi khó luyện, chàng trở nên chán nghề của cha, và t́m đến Phật xin xuất gia lại. Đức Thế Tôn chấp thuận cho chàng thế phát. Tu được vài tháng, chàng lại đâm chán, xin hoàn tục. Một lần nữa, chàng trở về đời sống tại gia, rồi lại chán, lại cạo đầu xin xuất gia, cứ thế cho đến khi chàng hoàn tục lần thứ năm. Lần này, khi trở về nhà, việc đầu tiên chàng định làm là cưới một chị vợ để thay đổi không khí, họa may đời chàng có chút ổn định nào chăng. Chàng đâm chán cái bệnh ưa thay đổi của chàng, và muốn thay đổi một lần chót. Do đó chàng cưới vợ. Đời sống hôn nhân chẳng bao lâu cũng làm cho chàng chán ngấy lên tới cổ. Một đêm kia, chàng trằn trọc không ngủ được, ḍm qua thấy chị vợ đang ngủ say, mép tiết ra một đống nước bọt trên gối, bụng mang bầu lớn tưởng như một con cá "bống mủ" sắp tới kỳ sinh nở. Chàng bỗng thấm thía sự dơ uế, khốn nạn của dục lạc và lập tức ôm bát chạy ra đường (y bát của chàng qua năm lần xuất gia rồi hoàn tục, chàng vẫn giữ như người ta giữ một cái va-ly chờ dịp đi xa). Trên đường vắng, đêm khuya thanh tịnh, một ḿnh tiến về rừng Cấp Cô Độc, bao nhiêu hột giống tốt đẹp chàng đă gieo trong ruộng thức qua năm thời kỳ xuất gia trước đây bỗng nhiên cùng trỗi dậy một loạt, đâm chồi nẩy lộc. Chàng chứng được quả Dự Lưu khi đang c̣n đi trên đường. Trong lúc ấy, tại vườn Cấp Cô Độc, các tỳ kheo sau thời tọa thiền đang ngồi bàn tán về chàng: - Tên đó, lần này nếu c̣n trở lại, chúng ta nhất quyết đừng cho xuất gia. Các huynh đồng ư không? - Đồng ư! Cho xuất gia chẳng khác nào bắt cóc bỏ đĩa. Y cứ nhảy ra nhảy vô hoài, làm náo động nếp sống thanh tịnh của chúng tăng. - Phải đấy, nhưng mà chư hiền nghĩ sao? Y có c̣n trở lại hay không? Chắc y sẽ xấu hổ không trở lại. Năm lần là đă quá lắm rồi! - Chúng ta hăy chờ xem! Đúng lúc ấy Citta ôm bát tiến vào vườn. Mặt y rạng rỡ như trăng rằm, các căn tịch tịnh. Chư tỳ kheo không ai bảo ai, đều im lặng khi Citta ngỏ lời xin được gia nhập tăng đoàn trở lại. Có nghĩa họ đă bằng ḷng. Lần thứ sáu xuất gia, Citta nhiệt tâm tu tập và nhanh chóng đạt đến tứ thiền nội tâm định tĩnh. Chàng vô cùng hân hoan, và mong mỏi có dịp để tỏ lộ thánh quả. Một hôm vài vị đă chứng A La Hán đang ngồi đàm luận về Pháp. Citta cũng tham dự, và không ngớt ngắt lời vị trưởng lăo khi ngài đang phát biểu. Trưởng lăo Đại Câu Thi La nói: - Này Citta, chú hăy đợi những thượng tọa nói xong cái đă, rồi hăy phát biểu ư kiến của ḿnh. Vài tỳ kheo bênh vực Citta: - Bạch Thượng Tọa, huynh này đă đắc pháp nhăn, có thể nói lên những ǵ đă thực chứng. Xin Thượng Tọa chớ khiển trách y. - Ta biết y có thiền chứng, nhưng việc ấy không ngăn nổi y hoàn tục lần nữa. Ví như một con ḅ khi được buộc chặt vào cái cọc, th́ nó có vẻ hiền lành an ổn, nhưng thả ra nó sẽ giẫm đạp nát hết ruộng lúa. Cũng vậy, một tỳ kheo khi đứng trước bậc đạo sư hay trước những bậc thánh, có thể tỏ ra khiêm cung, đạo hạnh, nhưng khi thả lỏng, y có thể đọa, từ bỏ học giới mà hoàn tục. Một người có thể chứng đắc bốn thiền, nội tĩnh nhất tâm, và trong khi an trú các thiền chứng này, y được ổn định, nhưng khi xa thiền, lại ba hoa khoác lác, không thể tự kềm chế, ưa khoe khoan thành quả. Khi ấy thân y đầy tham và mạn, khen ḿnh chê người, và cuối cùng phải từ bỏ học giới. Khi hoan hỉ tham đắm các thiền chứng, th́ chính những thiền chứng ấy sẽ đưa y đến chỗ tàn mạt. Bởi v́ cấu uế của tâm rất vi tế, thiền chứng chỉ làm cho chúng lắng xuống chứ không mất. Như khi một đạo quân cắm trại trong rừng, th́ v́ những tiếng trống kèn ống loa xe cộ, mà ta không nghe tiếng côn trùng trong cỏ, ta tưởng chúng đă lặng im. Khi đạo quân nhổ trại đi chỗ khác, tiếng côn trùng lại vang lên như cũ. Về sau, quả nhiên Citta từ bỏ đời sống xuất gia, hoàn tục lần thứ sáu. Chúng tỳ kheo hỏi trưởng lăo: - Bạch ngài, ngài đă biết trước việc này do thiền quán, hay do chư thiên mách? - Cả hai. Họ đến nơi Phật, kể lại sự vụ và tỏ ư tiếc cho Citta, Thế Tôn dạy: - Không sao, Citta c̣n trở lại lần nữa, và sẽ là lần cuối đấy. Một hôm, Citta cùng đi với Potthapàda một nhà khổ hạnh, đến hầu Phật để hỏi về Pháp. Những lời Thế Tôn dạy cho vị khổ hạnh làm chàng rất hài ḷng. Chàng lại xin Phật xuất gia lần thứ bảy. Đức Phật chấp nhận, và chỉ trong thời gian ngắn, chàng chứng quả La Hán. Đức Phật kể lại nguyên do tại sao Citta phải vô ra bảy lần như vậy mới chứng thánh quả. Vào một tiền kiếp, thời Phật Ca Diếp tại thế, chàng đi cùng với một tỳ kheo bạn. Bạn chàng ngỏ ư muốn hoàn tục, v́ không chịu nổi khổ hạnh. Thay v́ khuyên bạn tiếp tục tu hành, Citta lại có tâm xấu, xúi giục bạn bỏ tu, để cho bạn bị chê, ḿnh được khen. Do vậy mà kiếp này Citta phải chịu sự sỉ nhục là vô ra tăng đoàn bảy lần mới đắc quả.
(trích “Đường Vào Nội Tâm” của NS. Thích Nữ Trí Hải)
|