| Chuyển hóa khổ đau thành hạnh phúc by Ven. Thubten Gyatso Cư sĩ Liên Hoa dịch
Trong cuộc sống, bạn có thể nhận thấy rằng nhiều việc có xu hướng xẩy ra rất sai lạc, hoặc ít nhất, th́ những điều đó không đúng như ư bạn mong đợi. Nên, mặc dù nhiều lần gây tổn thương, nhưng bạn vẫn phải tiếp tục đối diện và cố gắng vượt qua, để t́m kiếm hạnh phúc mỏng manh tiềm ẩn trong tâm, mà bạn theo đuổi. Nhưng, nh́n lại, nó khó khăn như là phải đánh vật với vỏ sĩ Mike Tyson. Không ai có thể đạt được mơ ước như là tránh không bị các vấn đề của bệnh tật, tuổi già, cái chết, có kẻ thù v.v… Tuy nhiên, có một phương pháp có thể loại bỏ các vấn nạn khổ đau có trong ngữ vựng. Thay v́ đó là những trở ngại cho hạnh phúc, những điều sai lầm trong cuộc sống, được gọi là các vấn nạn và có phản ứng gây buồn phiền, lo lắng và tức giận, th́ cần được chuyển hóa thành một nguồn hạnh phúc. Ch́a khóa của sự chuyển đổi kỳ diệu này là nhận thức bằng kinh nghiệm riêng ḿnh để xác định xem sự việc đó có phải là một vấn nạn hay không. Nếu bạn thường xuyên đổ lỗi cho thế giới bên ngoài thường đem lại những phiền nhiễu, th́ mọi vấn đề vẫn luôn luôn xuất hiện với bạn như là tác nhân gây hại và bạn sẽ không bao giờ giải thoát khỏi đau khổ và sân hận. Để chuyển hóa khổ đau thành hạnh phúc, trước tiên, bạn phải từ bỏ thái độ không muốn mọi thứ đi sai lạc, v́ vốn nó là như vậy, nên thật là vô ích khi muốn sửa đổi chúng, bởi v́, nếu vấn đề có thể sửa đổi, bạn đâu có phải lo âu. Cho nên, nếu không thể sửa đổi, th́ ưu phiền cũng không thể giải quyết được, mà chỉ như lấy muối để chà xát vết thương. Tâm lư học hiện đại cho rằng đau khổ là điều tự nhiên và do đó, b́nh thường - nếu bạn không phản ứng với khổ đau v́ cái ǵ sai trái với ḿnh. Đức Phật không nói rằng điều đó là tốt, mà đề cập đến đức hạnh, suối nguồn của hạnh phúc là tốt, và vô đạo đức là gốc của buồn đau, là xấu. Đức hạnh đến từ trí tuệ và ḷng từ ái, c̣n vô đạo đức đến từ vô minh, ái ngă, tham chấp và sân hận. Thật sự, nếu bạn càng ngăn chặn khổ đau, có thể sẽ làm phát sinh các vấn nạn khác, nhưng nếu tâm bạn không có gốc phiền năo, th́ bạn không thể có vấn đề ǵ để mà ngăn chặn, cũng như được an lạc. Ngoài ra, bạn phải từ bỏ ác cảm đối với các vấn đề, bởi v́ sợ hăi, âu lo chỉ làm tăng thêm sự tổn hại ảnh hưởng đến ḷng dũng cảm, ví dụ như có sự khác biệt trong tâm hồn giữa đứa trẻ hoảng sợ khi bị kim chích, so với những trẻ khác không sợ. Cho nên, sự âu lo làm cho bạn không thể chịu đựng được dù sự việc rất nhỏ. Hơn nữa, để chuyển đổi các vấn nạn thành hạnh phúc, bạn cần phải thực tập cho tâm b́nh thản khi có những vấn đề phát sinh, bởi v́ điều đó giúp bạn phát triển đức hạnh, tránh xa điều xấu. Như vậy, không có nghĩa là bạn phải đi t́m kiếm những bất hạnh khi chưa đủ năng lực, v́ các vấn đề luôn có mặt, nên khi đối diện đến, bạn có thể đối phó bằng nhiều cách. Để tránh nghiền rượu, người nghiện cần phải loại bỏ ảo tưởng rằng say rượu sẽ đem lại hạnh phúc, mà ngược lại, chỉ gây tai hại cho chính họ và các người khác. Để tránh mang các ảo tưởng là nguồn hạnh phúc thực nằm ở bên ngoài, bạn nên quán chiếu đến sự vô thường của các pháp, cái chết của người thân, để qua đó, như là cơ hội để nh́n rơ thực tại và phá vỡ sự chấp trước vào sự phù du của thế giới hiện tượng. Kế đến, khi trải qua sự bất hạnh, sẽ là năng lực làm phát triển từ tâm đến người có cùng hoàn cảnh như bạn. Cách điều trị hữu hiệu, rơ ràng nhất là t́m đến vị bác sĩ có cùng căn bệnh như bạn, sẽ được cảm thông để chỉ dẫn. Ḷng ngă mạn là trở ngại lớn nhất, nên nếu bạn có thể tự nói các khuyết điểm, tự chế diểu… để cho người khác biết sự sai lầm của ḿnh, sẽ ngăn ngừa ḷng kiêu căng và tránh được sự che dấu các sai lầm của ḿnh. Thay v́, chế diễu bạn, mọi người sẽ thương yêu và tin tưởng bạn hơn. Cuối cùng, để khắc phục kẻ thù nguy hiểm nhất là sự sân hận, bạn cần phải thực hiện hạnh nhẫn nhục, đó là liều thuốc hoá giải kiến hiệu nhất. Những người làm hại ḿnh thực sự là người bạn tốt nhất để cho bạn có cơ hội để vượt qua những điều gây tổn thương cho bạn hơn hơn bất cứ điều ǵ khác- đó là ḷng sân hận. Bằng cách thực hành những điều nầy và có thái độ tích cực đối với các vấn nạn, bạn sẽ cảm thấy tâm ḿnh nhẹ nhàng hơn và sự an lạc và hạnh phúc sẽ không c̣n bị ảnh hưởng bởi các vấn đề trầm trọng, nên thay v́ chúng gây nên nỗi bất an, th́ lại trở thành nguồn của hạnh phúc. Khi lâm vào hoàn cảnh bất hạnh, bạn cần nuôi dưỡng tâm an lạc, v́ nếu bạn luôn mang tâm trạng bất măn và âu lo, th́ tâm sinh lư sẽ bị rắc rối, làm bạn khó mà có hạnh phúc. Nhưng, nếu cuộc đời bạn rơi vào khúc quanh trắc trở, mà t́m thấy được an lạc qua đó, th́ thân tâm của bạn sẽ hạnh phúc hơn. Bạn không thể bị tổn thương bởi những dữ kiện bên ngoài, v́ nhận thức rằng tất cả hạnh phúc và khổ đau đều đến từ tâm. Cho nên, nếu t́m kiếm hạnh phúc trong các đối tượng bên ngoài, bạn sẽ bị bên ngoài tác động đến, ngay cả lời b́nh phẩm nhỏ cũng làm cho chán nản. Tốt hơn hết và thật dễ dàng, nếu bạn kiểm soát được tâm ḿnh.
|